“Barış İçin Akademisyenler” adına “Kürt sorununda barışçı çözüm talebiyle yayımlanan “Bu Suça Ortak Olmayacağız” başlıklı bildiri, Türkiye tarihinde akademi üzerindeki belki en kapsamlı baskı uygulamasına vesile oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şiddetli suçlamalarla yetkilileri göreve çağırması üzerine, çok sayıda akademisyen soruşturmaya uğradı. İşinden atıldı. 11 Ocak 2016’da yayımlanan bildirinin üzerinden bir yıl geçtikten sonra, takibat, cezalandırma ve göreve son vermeler hala sürmekteydi.
Bildiriye imza atan üniversite mensubu sayısının 2.212 gibi hiç küçümsenmeyecek bir rakam olması, bu baskıların akademide geniş bir kesimi doğrudan etkilediğini ortaya koyar. Aşikar dolaylı etki ise akademik özgürlüğün ve düşünce özgürlüğünün ezilmesi olmuştur.
İnsan hakları ve düşünce özgürlüğü alanında ön açıcı çalışmalarıyla bilinen Kerem Altıparmak ve Yaman Akdeniz, bu soruşturma ve suçlandırmaların hukuki açıdan sorgulamasını yapıyorlar. Son derece geniş bir sorgulama bu: Süreci sadece genel hukuk ilkeleri bakımından değil, mevcut yasalar ve disiplin yönetmelikleri bakımından da inceliyorlar. Vardıkları sonuç, sökonusu bildiriyi imzalamış olan akademisyenlere dönük disiplin ve ceza uygulamalarının her bakımdan hukuksuz olduğudur. (Arka kapaktan)
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 9
GİRİŞ: OLAYLAR 11
BİRİNCİ BÖLÜM
BAK İMZACILARI HAKKINDAKİ
DİSİPLİN SORUŞTURMALARI 19
Yüksek Öğretim Elemanlarının Disiplin Suçlarına İlişkin
Mevcut Hukuki Durum 19
Yasal Boşluğun Genel Hükümler Uyarınca
Doldurulup Doldurulamayacağı Hakkında 24
Kamu Görevlilerinin Disiplin Suç ve Cezaları
Genel Kanunla Düzenlenemez 25
Yükseköğretim Kurulu Kararı Suç ve Cezaların
Kanuniliği İlkesine Ağır Bir Aykırılık İçermektedir 26
Konunun Sonradan Düzenlenecek Bir Yasayla
Suç Haline Getirilmesi İhtimali 29
Devam Eden Üniversite Disiplin Soruşturmaları
Hakkında Değerlendirme 30
Yürütülen Disiplin Soruşturmalarının
Hukuki Dayanağının Belirsizliği 30
Örneklerle Barış İçin Akademisyenlere Açılan
Disiplin Soruşturmaları ve Belirsizlik Sorunu 31
Disiplin Suçu Sayılan Eylem ve Unsurları Bakımından Değerlendirme 33
Hukuk Devleti ve Suçun Öngörülebilirliği Açısından Değerlendirme 35
Suçlamanın Niteliği, Sebebi ve Hukuki Dayanağının
Bildirilmemiş Olmasının Savunma Hakkına Etkisi 40
Soruşturma Yazıları Anayasaya Aykırı Olarak
Akademisyenleri Kendi Kendini Suçlamaya Zorlamakta
ve Masumiyet Karinesini İhlal Etmektedir 43
Bildirinin Disiplin Hukuku ile İlgisi Yoktur,
Siyasal Bir Hak Kullanımı Niteliğini Taşımaktadır 44
Yükseköğretim Genel Kurulu Kararına İlişkin
Dava ve Danıştay 8. Dairesinin Yürütmeyi Durdurma Kararı 51
657 Sayılı Yasanın Disiplin Hükümlerinin
Yükseköğretim Personeline Uygulanması 52
İptal Edilen Yönetmeliğin Usul Hükümlerinin
Uygulanmaya Devam Edilmesi 57
657 Sayılı Yasa Usul Açısından da Uygulanabilir mi? 61
6764 Sayılı Yasayla Yükseköğretim Disiplin
Kurallarının Değiştirilmesi 65
İKİNCİ BÖLÜM
OLAĞANÜSTÜ HAL DÖNEMİNDE
KAMU GÖREVİNDEN ÇIKARTILAN
BAK İMZACILARI HAKKINDA
HUKUKİ DEĞERLENDİRME 69
AİHS’in 6. Maddesinin İhlali Değerlendirmesi 73
Ceza İsnadı Açısından Değerlendirme 74
Ceza İsnadı Bakımından Adil Yargılanma İlkesinin Uygulanması 77
AİHS’in 6. Maddesinin Hukuk Yönü Açısından Değerlendirme 80
AİHS’in 8. Maddesi ve 14. Maddesi Açısından Değerlendirme 83
İhraç Edilen Akademisyenler İç Hukuk Yolları Kapalı Olduğundan
AİHM’e Başvurmak Durumundadır 88
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu da Kapalıdır 91
AİHM’in Zihni/Türkiye Kararı’nın Değerlendirilmesi 97
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BAK İMZACILARI HAKKINDAKİ
CEZA SORUŞTURMALARI VE KOVUŞTURMALARI 101
İnsan Hakları Hukuku Açısından Değerlendirme 101
Terörle İlgili İfadenin Sınırlandırılması Sorunu 104
Terörle İlgili İfadenin Kapsamı 107
Terörle İlgili İfadenin Sınırlandırılmasında
Kullanılan Uluslararası Hukuk Çerçevesi 109
Propaganda Suçlarında İki Farklı Test 111
İlliyet Bağı 112
Açık ve Yakın Tehlike Testi 112
BAK Metninin Açık ve Yakın Tehlike Testi
Açısından Değerlendirilmesi 116
AİHM’in Çok Unsurlu Tahrik Testi 118
Sözün Kim Tarafından, Hangi Konuda ve Ne Şekilde Söylendiği 119
Şiddete Tahrik Unsuru 122
Doğrudan Tahrik 122
Salt Sözün Yeterli Olmaması 122
Konuşmanın Tonu, Hakikatle İlişkisi 125
Dolaylı Tahrik 127
Sözün Şiddete Yol Açma İhtimali 130
BAK Metninin AİHM’in Çok Unsurlu Tahrik Testi
Açısından Değerlendirilmesi 133
Sözün Kim Tarafından, Hangi Konuda ve Ne Şekilde Söylendiği 133
Şiddete Tahrik Unsuru 133
Dolaylı Tahrik 135
Sözün Şiddete Yol Açma İhtimali 136
Zaman Bağı 137
AİHS Testinin Türk Hukukuna Yansıması 139
SONUÇ 145
SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ 149
İletişim Yayınları
2017, 151 Sayfa