Barış İçin Akademisyenler” adına “Kürt sorununda barışçı çözüm talebiyle yayımlanan “Bu Suça Ortak Olmayacağız” başlıklı bildiri, Türkiye tarihinde akademi üzerindeki belki en kapsamlı baskı uygulamasına vesile oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şiddetli suçlamalarla yetkilileri göreve çağırması üzerine, çok sayıda akademisyen soruşturmaya uğradı. İşinden atıldı. 11 Ocak 2016’da yayımlanan bildirinin üzerinden bir yıl geçtikten sonra, takibat, cezalandırma ve göreve son vermeler hala sürmekteydi.

Bildiriye imza atan üniversite mensubu sayısının 2.212 gibi hiç küçümsenmeyecek bir rakam olması, bu baskıların akademide geniş bir kesimi doğrudan etkilediğini ortaya koyar. Aşikar dolaylı etki ise akademik özgürlüğün ve düşünce özgürlüğünün ezilmesi olmuştur.

İnsan hakları ve düşünce özgürlüğü alanında ön açıcı çalışmalarıyla bilinen Kerem Altıparmak ve Yaman Akdeniz, bu soruşturma ve suçlandırmaların hukuki açıdan sorgulamasını yapıyorlar. Son derece geniş bir sorgulama bu: Süreci sadece genel hukuk ilkeleri bakımından değil, mevcut yasalar ve disiplin yönetmelikleri bakımından da inceliyorlar. Vardıkları sonuç, sökonusu bildiriyi imzalamış olan akademisyenlere dönük disiplin ve ceza uygulamalarının her bakımdan hukuksuz olduğudur. (Arka kapaktan)

barış

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR 9

GİRİŞ: OLAYLAR 11

BİRİNCİ BÖLÜM

BAK İMZACILARI HAKKINDAKİ
DİSİPLİN SORUŞTURMALARI 19

Yüksek Öğretim Elemanlarının Disiplin Suçlarına İlişkin
Mevcut Hukuki Durum 19

Yasal Boşluğun Genel Hükümler Uyarınca
Doldurulup Doldurulamayacağı Hakkında 24

Kamu Görevlilerinin Disiplin Suç ve Cezaları
Genel Kanunla Düzenlenemez 25

Yükseköğretim Kurulu Kararı Suç ve Cezaların
Kanuniliği İlkesine Ağır Bir Aykırılık İçermektedir 26

Konunun Sonradan Düzenlenecek Bir Yasayla
Suç Haline Getirilmesi İhtimali 29

Devam Eden Üniversite Disiplin Soruşturmaları
Hakkında Değerlendirme 30

Yürütülen Disiplin Soruşturmalarının
Hukuki Dayanağının Belirsizliği 30

Örneklerle Barış İçin Akademisyenlere Açılan
Disiplin Soruşturmaları ve Belirsizlik Sorunu 31

Disiplin Suçu Sayılan Eylem ve Unsurları Bakımından Değerlendirme 33

Hukuk Devleti ve Suçun Öngörülebilirliği Açısından Değerlendirme 35

Suçlamanın Niteliği, Sebebi ve Hukuki Dayanağının
Bildirilmemiş Olmasının Savunma Hakkına Etkisi 40

Soruşturma Yazıları Anayasaya Aykırı Olarak
Akademisyenleri Kendi Kendini Suçlamaya Zorlamakta
ve Masumiyet Karinesini İhlal Etmektedir 43

Bildirinin Disiplin Hukuku ile İlgisi Yoktur,
Siyasal Bir Hak Kullanımı Niteliğini Taşımaktadır 44

Yükseköğretim Genel Kurulu Kararına İlişkin
Dava ve Danıştay 8. Dairesinin Yürütmeyi Durdurma Kararı 51

657 Sayılı Yasanın Disiplin Hükümlerinin
Yükseköğretim Personeline Uygulanması 52

İptal Edilen Yönetmeliğin Usul Hükümlerinin
Uygulanmaya Devam Edilmesi 57

657 Sayılı Yasa Usul Açısından da Uygulanabilir mi? 61

6764 Sayılı Yasayla Yükseköğretim Disiplin
Kurallarının Değiştirilmesi 65

İKİNCİ BÖLÜM

OLAĞANÜSTÜ HAL DÖNEMİNDE
KAMU GÖREVİNDEN ÇIKARTILAN
BAK İMZACILARI HAKKINDA
HUKUKİ DEĞERLENDİRME 69

AİHS’in 6. Maddesinin İhlali Değerlendirmesi 73

Ceza İsnadı Açısından Değerlendirme 74

Ceza İsnadı Bakımından Adil Yargılanma İlkesinin Uygulanması 77

AİHS’in 6. Maddesinin Hukuk Yönü Açısından Değerlendirme 80

AİHS’in 8. Maddesi ve 14. Maddesi Açısından Değerlendirme 83

İhraç Edilen Akademisyenler İç Hukuk Yolları Kapalı Olduğundan
AİHM’e Başvurmak Durumundadır 88

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu da Kapalıdır 91

AİHM’in Zihni/Türkiye Kararı’nın Değerlendirilmesi 97

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

BAK İMZACILARI HAKKINDAKİ
CEZA SORUŞTURMALARI VE KOVUŞTURMALARI 101

İnsan Hakları Hukuku Açısından Değerlendirme 101

Terörle İlgili İfadenin Sınırlandırılması Sorunu 104

Terörle İlgili İfadenin Kapsamı 107

Terörle İlgili İfadenin Sınırlandırılmasında
Kullanılan Uluslararası Hukuk Çerçevesi 109

Propaganda Suçlarında İki Farklı Test 111

İlliyet Bağı 112

Açık ve Yakın Tehlike Testi 112

BAK Metninin Açık ve Yakın Tehlike Testi
Açısından Değerlendirilmesi 116

AİHM’in Çok Unsurlu Tahrik Testi 118

Sözün Kim Tarafından, Hangi Konuda ve Ne Şekilde Söylendiği 119

Şiddete Tahrik Unsuru 122

Doğrudan Tahrik 122

Salt Sözün Yeterli Olmaması 122

Konuşmanın Tonu, Hakikatle İlişkisi 125

Dolaylı Tahrik 127

Sözün Şiddete Yol Açma İhtimali 130

BAK Metninin AİHM’in Çok Unsurlu Tahrik Testi
Açısından Değerlendirilmesi 133

Sözün Kim Tarafından, Hangi Konuda ve Ne Şekilde Söylendiği 133

Şiddete Tahrik Unsuru 133

Dolaylı Tahrik 135

Sözün Şiddete Yol Açma İhtimali 136

Zaman Bağı 137

AİHS Testinin Türk Hukukuna Yansıması 139

SONUÇ 145

SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ 149
İletişim Yayınları
2017, 151 Sayfa