Yazı dizimizin bugün 2. bölümünü erişime sunuyoruz. Bu bölümde sandık çevresi kuralları, kolluk güçlerinin görev ve sorumlulukları, sandık kurulunun hemen yapacağı işler, oy verme düzeni ve ilçe seçim kurulu başkanı görevlerine dair soru ve cevaplar yer alıyor. Böylece 50 soruyu tamamlamış olduk. Perşembe gününden itibaren diğer sitelerde erişime sunulmuş konuya ilişkin yazılı ve görsel eserleri de derleyip “#sandıkbaşına” başlıklı dosyamız içinde sizlerle paylaşmayı hedefliyoruz. Oyların eksiksiz bir şekilde sandığa yansıdığı bir seçim olması dileğiyle
SANDIK ÇEVRESİNDE KURALLAR VE KOLLUK GÜÇLERİ
Sandık çevresi olarak adlandırılan yer neresidir?
Sandık çevresi, oy sandığının konulduğu ve sandık kurulunun görev yaptığı oda, bölüm veya bu amaçla oluşturulan yerdir.
Sandık çevresinde kimler bulunabilir?
Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve o sandıkta görevli müşahitler ile bina sorumluları ve çağrı veya ihbar üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamaz.
Siyasi parti temsilcileri sandık çevresinde bulunabilir mi?
Siyasi partilerin seçim kurullarına bildirdikleri itiraza yetkili kişiler ile temsilciler, seçim kurullarınca önceden kendilerine verilen belge ile sandık çevresinde bulunabilirler.
Medya mensupları sandık çevresinde görüntü alabilir mi?
Medya mensuplarının sandık çevresinde, sandık başı işlemlerine engel olmamak şartıyla, haber amacıyla görüntü ve bilgi elde etmeleri serbesttir
Sandık kurulunun görevini yapmasına engel olanlar sandık çevresinden nasıl uzaklaştırılır?
Sandık çevresinde seçmenin oyunu tam bir serbestlikle ve gizli şekilde kullanmasına veya sandık kurulunun görevini yapmasına engel olmaya kalkışanlar ile oy verme, oyların sayım ve dökümü veya tutanaklara geçirilmesi gibi tüm sandık başı iş ve işlemlerinin düzenini bozmaya kalkışanları, başkan uyarır. Bu uyarının gereğini yerine getirmeyen kimse, kolluk gücü çağrılarak sandık çevresinden uzaklaştırılır
Sandık kurulu başkanı seçmenin oyunu serbestlikle kullanmasını engelleyen kişileri uyarmadığında ve uzaklaştırmadığında ne yapılabilir?
Başkan dışındaki sandık kurulu karar alarak ilgili hakkında sandık çevresinden uzaklaştırılması yetkisini kullanır ve durumu derhal ilçe seçim kurulu başkanına bildirir
Sandık çevresinde cebir, şiddet veya tehdit kullanılması?
Cebir, şiddet ve tehdit kullanan kişi sandık kurulu başkanı veya üyelerinden biri tarafından yapılan çağrı ya da seçmenlerin ihbarı üzerine gelen kolluk güçlerince derhal sandık çevresinden uzaklaştırılır ve gerekli yasal işlem yapılır. Seçmenlerce ihbar, o yer kolluk güçlerine şahsen yapılır
Çağrılan kolluk güçleri sandık kurulunun talebine uymak zorunda mıdır?
Sandık çevresine gelen kolluk güçleri, başkanın talebine veya kurulun kararına uymak zorunda olup, çağrı veya ihbar sebebi ortadan kalkınca sandık çevresinden ayrılır
Sandık çevresinde kolluk güçleri bulunabilir mi?
Yalnızca seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçleri bulunabilir. Bunun dışında özel güvenlik görevlileri ve belediye zabıtaları gibi görevliler de dâhil olmak üzere resmî üniforma ve silah taşıyan kişiler, sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatına giremezler
Sandık çevresinde propaganda yapılabilir mi, buna ilişkin rozet vb. yayınlar taşınabilir mi?
Sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında hiç kimse, başkalarının görebileceği şekilde bir siyasi parti veya adaya ait rozet, amblem veya benzeri işaretler ya da propaganda amaçlı yayınlar taşıyamaz; yazılı, sözlü veya görüntülü propaganda yapamaz. Bu fıkra hükümlerine uymayan kişiler kolluk güçleri tarafından uzaklaştırılır
Sandık kurulunun görev yaptığı yerde cep telefonu ile görüşme yapılabilir mi?
Hayır. Fakat sandık kurulu başkan ve üyelerinin, görevleri gereği yapacağı görüşmeler bu hükmün dışındadır. Bu hükme aykırı davranan kimseler kurul başkanı tarafından uyarılır. Bu uyarıya rağmen görüşmesini sürdüren kimse, derhal oradan çıkarılır
Sandık kurulu çevresinde suç işlenmesi durumunda ne yapılır?
Sandık çevresinde bir suç işlenmesi halinde, sandık kurulu, durumu tutanağa geçirir ve ilgili hakkında işlem yapılmak üzere kolluk güçlerini çağırır
Sandık çevresi dışındaki inzibat tedbirlerinde nelere dikkat edilmesi gerekir?
Sandık çevresi dışında, zabıtaya emir verme yetkisine sahip makamlarla, zabıta amir ve memurları tarafından alınacak tedbirler, seçmenin sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatına serbestçe girmesini engelleyici veya güçleştirici mahiyette olamaz
İLÇE SEÇİM KURULU BAŞKANI
İlçe seçim kurulu başkanının görevleri nelerdir?
- Sandık çevresinde, sandık başı iş ve işlemlerinin düzen içinde yürütülmesini ve sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında güvenliği ve seçim kanununda öngörülen yasaklara uyulmasını sağlayacak tedbirlerin alınması
- Seçmenin ve bu yerlerde bulunma hakkına sahip diğer kişilerin sandık çevresine serbestçe girmesini engelleyen veya güçleştiren her türlü hareketi önlemek
İlçe seçim kurulu başkanının talimatlarına kimler uymak zorundadır?
İlçe seçim kurulu başkanınca verilen talimatlara sandık kurulları, mülki ve idari makamlar uymak zorundadır
SANDIK KURULUNUN HEMEN YAPACAĞI İŞLER
Oy verme gününde sandık kurulunun toplanma zamanı ve hemen yapacağı işler nelerdir?
Sandık kurulu oy verme saatinden en az bir saat önce sandık başında toplanarak andiçer. Başkan, ilçe seçim kurulundan kontrol ederek teslim almış olduğu keseyi açarak içerisinde bulunan sandık kurulu mührünü ve ayrıca “TERCİH” veya “EVET” mührünü masanın üzerine koyar. Bundan sonra seçim sandığının boş olduğunu orada bulunan sandık kurulu üyeleriyle müşahitler önünde tespit ederek sandığın kapağını kapatır ve kapağı mühür bozulmadan açılamayacak şekilde sandık kurulu mührü ile mühürler.
Sandık kurulu sandığı mühürledikten sonra ne yapar?
Teslim alınan YSK tarafından numaralanıp mühürlenerek paketlenmiş birleşik oy pusulası paketini açıp, tümünü sayar; birleşik oy pusulalarının her birinin arkasını sandık kurulu mührü ile mühürler ve birleşik oy pusulalarının sayısı ile her birinin arkasının sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olduğunu tutanak defterine geçirir. Filigranlı kâğıttan üretilmiş ve ön yüzünün sol üst köşesinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu amblemi ve ilçe seçim kurulu başkanlığı mührünü taşıyan sarı renkte bastırılmış olan oy zarflarını sayar, her zarfın üzerine sandık kurulu mührünü basar ve zarfların sayısı ile her birinin ön yüzünün sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olduğunu tutanak defterine geçirir. Birleşik oy pusulaları ve zarflar masanın üzerine düzenli bir şekilde konulur. Sandık kurulu, sandık numarasını gösteren etiketi sandığın önüne yapıştırır. Sandık kurulu, yaptığı tüm bu işlemleri tutanak defterine geçirip imzalar
Kurulca yapılacak işlemlerde üyeler arasında anlaşma olmadığında ne olur?
Sandık kurulunca alınması gereken tedbirler ve yapılması gereken işlemler üzerinde anlaşma olmadığı takdirde, kurulu oluşturan üyelerin yarısından bir fazlasının görüşüne göre karar alınır veya işlem yapılır. Oyların eşitliği halinde başkanın katıldığı tarafın görüşü üstün tutulur. Kararlar ve yapılan işlemler varsa matbu tutanağa, yoksa olayın mahiyetine göre tutanak defterinin boş sayfalarına sırayla yazılarak başkan ve üyeler tarafından imzalanır.
Sandık başkanı tarafından yapılması gereken açıklama ve uyarmalar üyeler tarafından da yapılabilir mi?
Evet.
OY VERME YETKİSİ VE DÜZENİ
Kimler oy verme yetkisine sahiptir?
Onaylı sandık seçmen listesinde yazılı her seçmen, oy verme yetkisine sahiptir.
Sandık seçmen listesinde adı olmayanlar oy kullanabilir mi?
Sandık seçmen listesinde kaydı olmayanların oy kullanmalarına izin verilmez. Ancak askı süresi içinde başvurmasına rağmen sandık seçmen listelerinde ismi yer almayan seçmenler ilçe seçim kurulu başkanı kararı ile kendisine verilecek bir yazı ile sandık kuruluna başvurması ve listeye dâhil edilmek suretiyle oy kullanabilir.
Oy verme düzeni ile ilgili kurallar nelerdir?
Sandık başında seçmene, vereceği oy hakkında hiçbir kimse müdahale, telkin veya tavsiyede bulunamaz. Hiçbir seçmen oyunu kullandıktan sonra sandık başında kalamaz. Oyunu kullandıktan sonra sandık başından ayrılmayan seçmene başkan uzaklaşmasını hatırlatır. Seçmen yine orada kalırsa, başkan onu kolluk aracılığı ile uzaklaştırır.
Oy verme süresi ne zaman başlar ve sona erer?
24 Haziran 2018 Pazar günü, Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması durumunda ise, 8 Temmuz 2018 Pazar günü oy verme süresi tüm yurtta 08.00 – 17.00 saatleri arasındadır. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı bunları saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonra sıra ile oylarını kullanmalarına izin verir. YSK’nın belirlediği bitiş saatinden sonra gelen seçmen oy kullanamaz.
Sandık kurulu önüne alınmada sıralamada kimler önceliklidir?
Oy verme günü sandık başına gelen seçmenler, sandık kurulu önüne kurul başkanı tarafından sıra ile birer birer alınırlar. Gebeler, hastalar ve engelliler sıra ile bekletilmeden oylarını verirler. Yaşlıların da bekletilmeden oy kullanmalarına izin verilebilir. Bu seçmenlere yardım eden seçmenin de öncelikle oy kullanmasına izin verilebilir. Görevlendirilen güvenlik güçlerinin de bekletilmeden oy kullanmalarına izin verilebilir
Yarın: Oy verme kuralları, engellilerin oy kullanımı, seçmen listesine kayıtlı olmayan görevlilerin oy kullanımı, sayım ve dökümde uyulacak kurallar, geçerli ve geçersiz oylar