Adım adım gelen bir felakete tanıklık ettik. Şimdi de, büyük bir ihtimal, sürüne sürüne gidecek bir hukuk sürecini izleyeceğiz. Gereksiz birçok bilgi havada uçuşacak ve yaratılan kalabalık içerisinde asıl sorumlular her zaman ki gibi cezalandırılmayacak. Kara kalem çalıştığımın farkındayım ama hem görünen tablo bu şekilde hem de o tabloya bakan çoğunluğa hakim olan algı da bu. Haksız da sayılmazlar. Bu tabloyu kısmen de olsa değiştirebilmek için teknik bilginin yanında koşar adım hukuk ve adalet konuşmaya ihtiyacımız var. Elbette öncelik alması gereken siyaset ne yazık ki mevcut durumda hukuk ve teknik tartışmaların arkasında kalmaya devam ediyor.
Şimdi, ortada kimine göre bir kaza, kimine göre bir cinayet var. Her iki durumda da öncelikle firmanın patronlarını çağırmanız ve sorgulamanız gerekmez mi? Altın madeni çevresinde maske takılmalı mı takılmamalı mı tartışmalarının yanında patronun kusursuz sorumluluğunun hatırlatılmasının bir önemi kalmadı mı sizce de?
Önümüzde koskoca üç bariyer duruyor: Cezasızlık, keyfiyet ve umutsuzluk. 2010’dan bugüne tüm uyarılara rağmen altın arama sahasının adım adım büyümesi, açılan tüm davaların reddedilmesi, tüm şikayetlerin sonuçsuz kalması, köye giriş şehirden çıkış gibi keyfi yasaklar; Şirketin ilin futbol takımına sponsorluğu, öğrencilere bursları, inanç merkezlerine araç tahsisleri, festival destekleri, üniversitelere katkıları gibi yollarla şehrin her yerinde görünür olması ve bürokrasi ile olan fotoğrafları…tüm bunlar bariyerleri yükseltiyor, ilişkiler ve görünürlük cezasızlık algısını güçlendiriyor ve halkta ortak bir peşin sonuç doğuruyor: Asıl sorumlular hiçbir zaman yargılanamaz!
Konuyu daha ayrıntılı başka yazılarda konuşmaya devam edeceğiz. Şimdi, hukuk tartışmalarına hem katkı sunması hem de hız vermesi için derlediğimiz tanıklıklarımızı, söyleşilerimizi ve bugüne kadar alınmış ÇED ve PTD raporlarını sizlerle paylaşalım.
Şirket Nasıl Büyüdü? PTD ve ÇED Raporları
İlk olarak 2010’dan bugüne Anagold firmasının nasıl büyüdüğü, kimlerin katkı sunduğu ve hangi kurumun ne söylediğini açık bir şekilde görebileceğiniz PTD ve ÇED raporlarını sunuyoruz.
02.10.2014-ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR
ERZİNCAN ili ILIÇ(ILIÇ), ilcesi YAKUPLU VE SABIRLI KÖYÜ, J41A1 PAFTA mevkiindeki ANAGOLD MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş. tarafından yapılması planlanan ALTIN VE BAKIR MADENİ SAHASI projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan dosyayı PTD Dosyası incelenmiş ve değerlendirilmiştir ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi gereğince ALTIN VE BAKIR MADENİ SAHASI projesi’ne Valiliğimizce “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı verilmiştir.
25.12.2014-ÇED OLUMLU
ERZİNCAN ili ILIÇ(ILIÇ), ilcesi Çöpler Köyü mevkiindeki Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından yapılması planlanan Çöpler Kompleks Madeni Kapasite Artışı projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan ÇED Raporu İnceleme Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Proje ile ilgili olarak ÇED Yönetmeliğinin 14. maddesi gereğince Bakanlığımızca “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” Kararı verilmiş olup; ERZİNCAN Valiliği(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) tarafından kararın halka duyurulması gerekmektedir. Ayrıca, söz konusu projeye ait Nihai ÇED Raporu ve eklerinde belirtilen hususlar ile 2872 sayılı Çevre Kanununa istinaden yürürlüğe giren yönetmeliklerin ilgili hükümlerine uyulması, mer’i mevzuat uyarınca ilgili kurum/kuruluşlardan gerekli izinlerin alınması ve ÇED Yönetmeliği gereğince yatırımın başlangıç, inşaat dönemine ilişkin izleme raporlarının Bakanlığımıza, projede yapılacak Yönetmeliğe tabi değişikliklerin de ERZİNCAN Valiliklerine (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) iletilmesi gerekmektedir. İlgililere ve kamuoyuna duyurulur.
12.02.2015-ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR
ERZİNCAN ili ILIÇ(ILIÇ), ilcesi Yeni Çöpler Köyü mevkiindeki Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından yapılması planlanan 76818 Ruhsat Numaralı Sahada Tuğla Kiremit Kili projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan dosyayı PTD Dosyası incelenmiş ve değerlendirilmiştir ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi gereğince 76818 Ruhsat Numaralı Sahada Tuğla Kiremit Kili projesi’ne Valiliğimizce “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı verilmiştir.
20.02.2015-ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR
ERZİNCAN ili ILIÇ(ILIÇ), ilcesi Yakuplu Köyü mevkiindeki Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından yapılması planlanan 49729-20067313 Ruhsat Numaralı Sahalarda Sondaj Yöntemi İle Maden Arama projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan dosyayı PTD Dosyası incelenmiş ve değerlendirilmiştir ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi gereğince 49729-20067313 Ruhsat Numaralı Sahalarda Sondaj Yöntemi İle Maden Arama projesi’ne Valiliğimizce “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı verilmiştir.
11.01.2016-ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR
ERZİNCAN ili ILIÇ(ILIÇ), ilcesi Yeni Çöpler Köyü mevkiindeki Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından yapılması planlanan 76818 Ruhsat Numaralı Sahada Tuğla Kiremit Kili Ocağı Kapasite Artışı projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan dosyayı PTD Dosyası incelenmiş ve değerlendirilmiştir ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi gereğince 76818 Ruhsat Numaralı Sahada Tuğla Kiremit Kili Ocağı Kapasite Artışı projesi’ne Valiliğimizce ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir’ kararı verilmiştir.
31.05.2016-ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR
ERZİNCAN ili ILIÇ(ILIÇ), ilcesi Yakuplu köyü, Sicil.20067313, Sicil.49729 mevkiindeki Anagold Madencilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan Yakuplu Kompleks (Au+Ag+Cu) Maden Sahası Revizyon Projesi projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan dosyayı PTD Dosyası incelenmiş ve değerlendirilmiştir ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi gereğince Yakuplu Kompleks (Au+Ag+Cu) Maden Sahası Revizyon Projesi projesi’ne Valiliğimizce ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir’ kararı verilmiştir.
07.10.2021-ÇED OLUMLU
ERZİNCAN ili İLİÇ, ilcesi Çöpler mevkiindeki Anagold Madencilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan 847, 49729 ve 20067313 Ruhsat Nolu Çöpler Kompleks Madeni 2. Kapasite Artışı ve Flotasyon Tesisi projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan ÇED Raporu İnceleme Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Proje ile ilgili olarak ÇED Yönetmeliğinin 14. maddesi gereğince Komisyon çalışmaları ve halkın görüşleri dikkate alınarak Bakanlığımızca ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ Kararı verilmiş olup; ERZİNCAN Valiliği(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) tarafından kararın halka duyurulması gerekmektedir. Ayrıca, söz konusu projeye ait Nihai ÇED Raporu ve eklerinde belirtilen hususlar ile 2872 sayılı Çevre Kanununa istinaden yürürlüğe giren yönetmeliklerin ilgili hükümlerine uyulması, mer’i mevzuat uyarınca ilgili kurum/kuruluşlardan gerekli izinlerin alınması gerekmektedir. İlgililere ve kamuoyuna duyurulur.
16.08.2023-ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR
ERZİNCAN ili İLİÇ, ilcesi Çöpler Köyü mevkiindeki Anagold Madencilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan Çöpler Kompleks Madeni Açık Ocak Genişleme projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan PTD Dosyası incelenmiş ve değerlendirilmiştir ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi gereğince Çöpler Kompleks Madeni Açık Ocak Genişleme projesi’ne Valiliğimizce ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir’ kararı verilmiştir.
İdare Mahkemesinde Duruşma Öncesi-30.11.2022
07.11.2021 tarihli ÇED Olumlu kararının iptali için açılan dava öncesinde izlenimlerimizi Erzincan İdare Mahkemesi önünden Açık Radyo’ya canlı bağlanarak anlattık.
Anagold Firması Hakkında Suç Duyurusu-Takipsizlik Kararı
20.06.2022 tarihinde siyanür borusunun patlaması sonrasında savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. Savcı, siyanürün Fırat Nehri ve Sabırlı deresine boşaldığı, yetkililerin bölgeye işçiler göndererek siyanürün aktığı toprağa ve suya karışan
kısımda olayı örtbas etmek için müdahalede bulundukları iddiaları ile soruşturma başlattı.
Suç duyurusu öncesinde siyanür sızıntısına ilişkin Jandarma tutanak tutmuş, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı en üst sınırdan şirkete 16 milyon 441 bin 440 TL para cezası kesmiş ve tesiste çevresel tedbirler tamamlanıncaya kadar faaliyetin durdurulması kararı almıştı. Ayrıca yapılan denetimlerde Şirket’in sürekli inkar ettiği ve kullanmadığını söylediği evaporatörlerin de sahada olduğu tespit edilmiş ve bununla ilgili de 131.516,000 TL idari para cezası uygulanmıştı.
Savcılık yaptığı soruşturmada aşağıdaki verilere ulaştı:
- Tesiste yapılan incelemelerde, siyanürün çevresel açıdan yönetimini teminen; üretimi, tedariği, taşınması, kullanımı, bertaraf edilmesi ve çevre unsurlarını gözeten ve çevre sağlığını misyon olarak belirlemiş kuruluşlar tarafından denetlenmesi
amacıyla kullanılan “Uluslararası Siyanür Yönetim Kodu (ICMC)”nun bulunmadığı görüldü - Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik’in 18. maddesinin 2. fıkrası kapsamında teftiş yapılmış, teftiş sonrası tanzim edilen raporda giderilmeyen 33 noksanlık tespit edildi
- Yığın liç doğu alanındaki taşma olan bölümde eski deforme malzemenin alandan kaldırıldığı; yığın liç batı alanındaki çalışmalara yönelik ise, iyileştirme ve bakım onarım çalışmalarına devam edildiği tespit edilmiştir.
- Cevher işleme lotuna ait siyanür çözeltisi taşıyan boru hattının bulunduğu Liç sahasında meydana gelebilecek olası riskler karşısında doğabilecek tüm tehlikeleri önlemek adına gerekli tedbirlerin alınmadığı, liç yığını sahasında oluşacak olumsuzluklar vs. gibi tüm tehlikeli durumların göz ardı edildiği ve yeterince önlem alınmadığı tespit edildi
- Tesisin Fırat nehrinin üst kotunda ve nehre yakın olması sebebi ile ileride öngörülemeyen kazaların olması nedeniyle canlılar açısından risk barındırdığı tespit
edilmiştir
Tüm bu tespitlere rağmen savcılık Şirket yetkilerinin kasıtlı olmayarak çevreyi kirlettiklerini, bunun da ön ödemeye tabi bir suç olduğunu ve ödeme yapılmış olması sebebiyle kovuşturmaya yer olmadığına 30.10.2022 tarihinde karar verdi.
Karar sonrası katıldığımız söyleşi:
Savcılığın kararında yer alan tespitler dikkate alınıp Anagold firması faaliyetine son verilmiş olsaydı belki bugün böyle bir felaket ve can kaybı ile karşı karşıya kalmayacaktır. Aynı platformda aradan geçen bir yıl sonrasında yine Candan Yıldız’la konuştuk.
15.02.2024 tarihli Açık Radyo’da yayınlanan “Hukuk Güvenliği” programında da Bahri Bayram Belen’le Erzincan’a bağlanarak konuyu hukuk alanından koparmama çabamızı sürdürdük.
